اگرچه روش‌های مختلفی برای آموزش زبان انگلیسی به کودکان به‌عنوان زبان دوم وجود دارد اما روشی که در آن کودکان بتوانند همزمان با یادگیری مهارت‌های شنیداری و گفتاری، مهارت‌های خواندن و نوشتن به انگلیسی را هم بیاموزند، بر دیگر روش‌ها اولویت دارد.
آموزش الفبای انگلیسی به کودکان یا خواندن حروف؛ کدام بهتر است؟
قبل از هرچیز باید روشن کنیم منظور از آموزش الفبا چیست. آموزش الفبا ممکن است دو معنی داشته باشد:
- آموزش جدول الفبا (A, B, C, D, …)
- آموزش خواندن حروف انگلیسی به کودکان
مورد اول همان حفظ کردن و تکرار ریتمیک و آهنگین حروف الفبای انگلیسی به ترتیب است. همان که بسیاری از ما آن را در مهد کودک یاد گرفته‌ایم. اما مورد دوم به این معناست که طوری الفبای زبان را به کودک بیاموزیم که بتواند هر کجا آنها را دید تشخیص دهد و آرام‌آرام بتواند کلمات ساده را با کنار هم گذاشتن حروف بخواند.
باید بدانیم آموزش جدول الفبا (یعنی همان معنای اول) به‌تنهایی چیز مهمی نیست بلکه فایده‌ی چندانی هم ندارد. پس قبل از اینکه خود و کودکتان را خسته کنید، سراغ آموختن حروف زبان انگلیسی باشید (معنای دوم).
سن مناسب برای آموزش الفبای انگلیسی به بچه‌ها
نکته‌ی دیگری که قبل از شروع زبان‌آموزی به کودکان باید درباره‌اش اطلاعات داشته باشید این است که چه سنی برای آموزش الفبای انگلیسی به بچه‌ها مناسب است. در این مورد دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید توضیحات کامل آن را در مقاله‌ی «بهترین سن برای یادگیری زبان انگلیسی» بخوانید. به‌طور خلاصه، اگر به این جمع‌بندی رسیدید که کودکتان از سنین پیش از مدرسه زبان انگلیسی را یاد بگیرد، لازم نیست در آموزش الفبا به آنها عجله کنید. کودکان می‌توانند بدون اینکه به منابع نوشتاری مراجعه کنند یا چیزی بنویسند، تا حدودی با کلمات و جملات ساده‌ی انگلیسی آشنا شوند.
بیشتر بخوانید: اپلیکیشن تمرین زبان انگلیسی
اما اگر کودک در سنی است که می‌تواند به زبان مادری بخواند و بنویسد، بهتر است آموزش زبان انگلیسی (یا هر زبان دوم دیگری) با آموزش الفبای آن زبان همراه باشد. این کار حداقل سه مزیت دارد:
- هر چهار مهارت زبانی کودک با هم رشد می‌کنند؛
- خواندن و نوشتن به زبان دوم حس اعتماد به‌نفس بالایی به کودکان می‌دهد؛
- بعد از مدتی کودکان می‌توانند با استفاده از مهارت خواندن، خودشان سراغ یادگیری کلمات جدید بروند.
راهنمای عملی نحوه آموزش الفبای انگلیسی به کودکان
بعد از مقدماتی که گفتیم حالا باید چند مورد از بهترین روش‌های آموزش الفبا به بچه‌ها و کودکان را توضیح دهیم. دقت کنید که انتخاب این روش‌ها به خود والدین یا مربی بستگی دارد و البته همه‌ی روش‌ها به همین چند مورد ختم نمی‌شوند.
نکته‌ی مهم: هر کودکی با توجه به ویژگی‌های ژنتیکی و محیطی ممکن است با یکی از این روش‌ها یادگیری بهتری داشته باشد. مثلاً اگر کودکی به نقاشی علاقه‌مند است با ابزارهای آموزش الفبای انگلیسی که از عکس و نقاشی‌ها استفاده می‌کنند، یادگیری بهتری خواهد داشت و کودک دیگر ممکن است فعالیت‌های بدنی بیشتر مثل بازی‌های فیزیکی را دوست داشته باشد. البته همیشه ترکیب این روش‌ها بهترین راهکار است.
آموزش الفبای انگلیسی به روش بخوان و تکرار کن
در این روش، ابتدا یک کلمه‌ی ساده و آشنا برای کودک مثل Mom را انتخاب می‌کنیم بعد آن را حرف به حرف برای کودک توضیح می‌دهیم. برای این کار می‌توانیم از فلش کارت، پازل حروف الفبا، کتاب یا هر چیز دیگری استفاده کنیم.
اول چند بار از روی کلمه می‌خوانیم و از او می‌خواهیم تکرار کند. بعد حرف M را جداگانه به او نشان می‌دهیم و تلفظ می‌کنیم و از او می‌خواهیم تکرارش کند. بعد کلمه‌ی آشنای دیگری را با همین حرف انتخاب می‌کنیم مثل Me.
توضیح:
Teacher: M, M, M, M … “m” مثل Mom
Kids: M, M, M …
Teacher: M مثل چی؟
Kids: Mom, Mom, Mom
در مرحله‌ی بعد:
Teacher: M, M, M “m” مثل Me
Kids: M, M, M …
Teacher: M مثل چی؟
Kids: Me, Me, Me …
اگر بخواهیم نوشتن را هم به کودکان آموزش دهیم می‌توانیم نحوه‌ی حرکت قلم برای نوشتن هر حرف را هم در ادامه توضیح دهیم.
آموزش الفبای انگلیسی با شعر و آهنگ
شعر و موسیقی کمک زیادی به یادگیری میکند. در این روش همان بخوان و تکرار کن را با آهنگ و موسیقی اجرا می‌کنیم. این شیوه به منابع صوتی و تصویری یا متن شعرها اتکا دارد. تعدادی از این منابع را در بخش چهارم همین مقاله با عنوان «۴. منابع آموزشی الفبای انگلیسی به کودکان» معرفی کرده‌ایم.
نکته‌ی مهم: این روش برای کسانی که زبان انگلیسی زبان مادری آن‌هاست بهتر است، مگر اینکه از شعرهای کودکانه‌ی فارسی برای آموزش الفبای انگلیسی استفاده کنید.
آموزش الفبای انگلیسی با اشیاء
استفاده از اشیاء فیزیکی برای آموزش زبان بهتر از مثال زدن با مفاهیم انتزاعی است چون ماندگاری آن در ذهن بیشتر است و فرآیند آموزش را راحت‌تر و جذاب‌تر میکند.
توضیح:
- معلم همراه خود چند شیء واقعی مثل یک سیب، عروسک، توپ، یک لیوان آب و… را به کلاس می‌آورد؛
- سیب را در دست گرفته و نام آن را تکرار میکند: Apple, Apple, Apple و از بچه‌ها می‌خواهد آن را تکرار کنند؛
- سپس کلمه‌ی Apple را روی تخته می‌نویسد و حرف A را بزرگ و برجسته میکند؛
- می‌گوید A مثل Apple و همزمان روی تخته به حرف A اشاره میکند؛
- سپس سیب را به‌ترتیب به دست بچه‌ها می‌دهد و از آنها می‌خواهد هر کس سیب را به دست گرفت این جمله را تکرار کند و بچه‌ها هم بعد از او آن را تکرار کنند A مثل Apple؛
- همین فرایند را با بقیه‌ی اشیاء هم تکرار میکند.
الفبای انگلیسی را بخور!
راز موفقیت آموزش زبان به کودکان این است که این فعالیت را سرگرم‌کننده و جذاب کنید. یک راه جذاب این است که بچه‌ها خوراکی‌هایی به‌شکل حروف الفبای انگلیسی داشته باشند!
این روش می‌تواند به‌عنوان روش تکمیلی در کنار دیگر روش‌ها استفاده شود یا برای دوره کردن و اجرای بازی‌های گروهی در کلاس به کار گرفته شود. همچنین والدین می‌توانند در خانه، با این روش حروف انگلیسی را به فرزندانشان آموزش دهند. برای این کار می‌توانید از خوراکی‌های زیر استفاده کنید:
- پاستیل و بیسکوییت‌های الفبای انگلیسی
- چیدن خوراکی‌ها به شکل الفبا
- نوشتن حروف انگلیسی با خامه یا شکلات
توضیح با مثال: معلم می‌تواند بعد از اینکه حروف الفبا را آموزش داد، یکی از بیسکوییت‌ها یا پاستیل‌های الفبایی را در دست بگیرد و از بچه‌ها بخواهد نام آن حرف را بیان کنند. هرکدام که پاسخ درست داد، خوراکی را برنده می‌شود. روش دیگر این است که کلاس را به سه گروه تقسیم کند و حروف را با خامه یا شکلات روی بشقاب بنویسد یا با تکه‌های شکلات را به‌شکل یکی از حروف الفبا روی بشقاب بچیند. سپس از هر گروه به‌صورت نوبتی بخواهد نام حرف را بگویند، گروه برنده، هر دفعه یک ظرف خامه یا شکلات برنده می‌شود. (ظرافت‌های آموزش به کودکان فراموش نشود!)
نقاشی A, B, C, D
بسیاری از کودکان از نقاشی و رنگ‌آمیزی لذت می‌برند. یکی از روش‌های آموزش الفبای انگلیسی به بچه ها استفاده از نقاشی و رنگ‌آمیزی است. در این روش هم آموزگار زبان می‌تواند با خلاقیت خود، بازی‌ها و سرگرمی‌هایی طراحی کند. مثلاً می‌تواند بعد از آموزش هر حرف با کمک روشی که در بخش «۳. ۱. آموزش الفبای انگلیسی به روش بخوان و تکرار کن» توضیح دادیم، از کودکان بخواهد با همان حرف یک نقاشی بکشند مثلا a را به یک سیب تبدیل کنند یا از برگه‌ها و کتابچه‌های رنگ‌آمیزی آماده استفاده کند.
بیشتر بخوانید: بهترین اپلیکیشن لغات زبان انگلیسی
منابع آموزشی الفبای انگلیسی به کودکان
خوشبختانه منابع بسیار زیادی برای آموزش زبان انگلیسی به بچه‌ها وجود دارد. در این بخش چند نمونه از آنها را معرفی می‌کنیم:
وبسایت twinkl.com
در این وبسایت می‌توانید محتوای رایگان فراوانی برای آموزش زبان و الفبای انگلیسی به کودکان پیدا کنید. فقط کافی است با یک ایمیل در آن عضو شوید. بیشتر منابع آن، از نوع کاربرگ‌های تمرین کلاسی و آموزشی هستند. این منابع برای مدرسان زبان انگلیسی هم بسیار سودمند.
ویدیوهای یوتیوب
یوتیوب یک منبع غنی بی‌پایان برای آموزش است! بعد از جستجو بین محتواهای مربوط به مقاله، چند مورد از ویدیوهای مفید برای ایده‌گرفتن یا آموزش مستقیم الفبا به کودکان را برایتان انتخاب کرده‌ایم:
- ۶ راه آموزش الفبای انگلیسی
- آموزش تمام حروف الفبای انگلیسی با آهنگ و بسیار ساده
- آموزش سریع و آهنگین حروف الفبا از A تا Z
- آموزش تک تک حروف الفبای انگلیسی با شعر و ویدیو
- آموزش الفبا به ترتیب با آهنگ
- آموزش الفبای انگلیسی با رقص
منابع کامل آموزش الفبای انگلیسی به کودکان (ویژه‌ی مدرسان)
اگر تجربه‌ی تدریس زبان را داشته باشید و دنبال منابع آموزشی برای کلاس گشته باشید حتماً با وبسایت www.teachingenglish.org.uk روبه‌رو شده‌اید. این وبسایت محتواهای تخصصی بسیار ارزشمندی را به‌رایگان در اختیار آموزگاران قرار می‌دهد. می‌توانید این محتواهای آموزشی را متناسب با سن و سال زبان‌آموزان خودتان دانلود کنید و در کلاس‌ها از آنها استفاده کنید. در لینکی که در اختیار شما قرار داده‌ایم، در قسمت دانلودها می‌توانید به این محتوا دسترسی داشته باشید.
نکته‌ی آخر: تشویق کودک به یادگیری زبان انگلیسی
در کنار همه‌ی این روش‌ها یک نکته‌ی مهم را هیچ‌گاه فراموش نکنید. آموزش به کودکان مهارتی است که نیاز به صبوری دارد و باید با علاقه همراه باشد. هیچ‌گاه کودک را مجبور به تماشای یک محتوای آموزشی نکنید یا اگر علاقه نشان نمی‌دهد او را وادار نکنید کلمات را تکرار کند یا با شما زبان تمرین کند. همیشه از روش‌های تشویقی به‌جای تنبیه استفاده کنید.
