یادگیری افعال مرکب انگلیسی (Phrasal Verbs) یکی از چالش‌برانگیزترین و در عین حال ضروری‌ترین بخش‌های زبان انگلیسی برای زبان‌آموزان است. این افعال که از ترکیب یک فعل و یک یا چند حرف اضافه یا قید ساخته می‌شوند، معنایی متفاوت از فعل اصلی دارند و در مکالمات روزمره انگلیسی نقش پررنگی ایفا می‌کنند. اگر تا به حال با عباراتی مثل “give up”, “look after” یا “turn on” برخورد کرده‌اید و معنی آنها برایتان واضح نبوده، این راهنما دقیقاً برای شماست!
در این مقاله، به‌صورت کامل و کاربردی با افعال مرکب آشنا می‌شوید، ساختار آنها را یاد می‌گیرید، نکات کلیدی برای درک بهترشان را مرور می‌کنید و با مثال‌های واقعی و ساده، استفاده از آنها را در مکالمات تمرین می‌کنید. اگر به دنبال یادگیری سریع، اصولی و کاربردی افعال مرکب انگلیسی هستید، تا انتهای این راهنما با ما همراه باشید.
افعال مرکب چیست؟
افعال مرکب یا Phrasal Verbs عباراتی هستند که از ترکیب یک فعل اصلی با یک یا چند حرف اضافه یا قید ساخته می‌شوند و معنایی کاملاً متفاوت از فعل اصلی دارند. برای مثال، فعل”give” به‌تنهایی یعنی «دادن»، اما وقتی با قید “up” ترکیب می‌شود و به شکل“give up” درمی‌آید که در این صورت معنی آن به «تسلیم شدن» یا «رها کردن» تغییر می‌کند. افعال مرکب یکی از مهم‌ترین بخش‌های زبان انگلیسی هستند که در مکالمه‌های روزمره، فیلم‌ها و متن‌های غیررسمی بسیار پرکاربردند. شناخت و درک درست افعال مرکب به شما کمک می‌کند زبان انگلیسی را طبیعی‌تر و بومی‌تر صحبت کنید.
ساختار و انواع افعال مرکب انگلیسی
افعال مرکب یا Phrasal Verbs از مهم‌ترین بخش‌های زبان هستند و بنابراین آموزش افعال مرکب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این افعال از ترکیب یک فعل اصلی با یک یا چند قید (adverb) و/یا حرف اضافه (preposition) ساخته می‌شوند. نکته مهم این است که ترکیب نهایی معمولاً معنایی متفاوت از فعل اصلی دارد. یادگیری این ساختارها به زبان‌آموزان کمک می‌کند تا بتوانند طبیعی‌تر صحبت کنند و مکالمات انگلیسی را بهتر درک کنند.
برای درک بهتر و کاربردی‌تر افعال مرکب، آنها را از دو جنبه بررسی می‌کنیم:
۱. از نظر نقش دستوری (گذرا یا ناگذر بودن)
۲. از نظر امکان جداسازی اجزا (جداشدنی یا جدانشدنی بودن)
دسته‌بندی اول: از نظر نقش دستوری فعل
１. افعال مرکب گذرا (Transitive Phrasal Verbs)
افعال مرکب گذرا نوعی از Phrasal Verbs هستند که برای کامل شدن معنی‌شان به مفعول مستقیم نیاز دارند. بدون مفعول، جمله ناقص یا بی‌معنا خواهد بود، چون عمل انجام‌شده باید روی یک فرد، شیء یا مفهوم مشخص اثر بگذارد.
ویژگی اصلی:
- همیشه بعد از فعل مرکب، یک مفعول مستقیم می‌آید.
- مفعول می‌تواند اسم یا ضمیر باشد.
- در افعال گذرا جداشدنی، جای مفعول می‌تواند بین فعل و قید/حرف اضافه یا بعد از کل عبارت باشد (اما برای ضمیر، همیشه باید بین اجزا بیاید).
مثال‌ها:
.She turned off the computer
(او کامپیوتر را خاموش کرد.) ✅ گذرا، مفعول → the computer
.I called off the meeting
(من جلسه را لغو کردم.) ✅ گذرا، مفعول → the meeting
.Please pick up the phone
(لطفاً گوشی را بردار.) ✅ گذرا، مفعول → the phone
２. افعال مرکب ناگذر (Intransitive Phrasal Verbs)
افعال مرکب ناگذر نوعی از Phrasal Verbs هستند که بدون مفعول هم معنای کامل دارند. این افعال عملی را توصیف می‌کنند که به مستقیماً روی شخص یا شیء خاصی اعمال نمی‌شود و به همین دلیل، آوردن مفعول بعد از آنها نادرست یا غیرضروری است.
ویژگی اصلی:
- بدون مفعول، جمله کامل و قابل فهم است.
- بیشتر برای بیان وضعیت‌ها، حرکات یا تغییرات استفاده می‌شوند.
- اضافه کردن مفعول به این نوع افعال، جمله را اشتباه می‌کند.
مثال‌ها:
.The plane took off
(هواپیما بلند شد.) ✅ کامل بدون مفعول
.He woke up late
(او دیر بیدار شد.) ✅ کامل بدون مفعول
.She broke down after hearing the news
(او بعد از شنیدن خبر از هم پاشید.) ✅ کامل بدون مفعول
دسته‌بندی دوم: از نظر جداسازی اجزا
３. افعال مرکب جداشدنی (Separable Phrasal Verbs)
افعال مرکب جداشدنی نوعی از Phrasal Verbs هستند که در آنها می‌توان مفعول را بین فعل و قید/حرف اضافه یا بعد از کل عبارت آورد. این ویژگی باعث انعطاف بیشتری در جمله‌سازی می‌شود.
ویژگی اصلی:
- اگر مفعول اسم باشد، می‌تواند هم بین فعل و قید/حرف اضافه بیاید و هم بعد از کل عبارت قرار بگیرد.
- اگر مفعول ضمیر باشد (مثل it، them) باید حتماً بین فعل و قید/حرف اضافه بیاید.
- معمولاً این نوع افعال گذرا هستند و به مفعول نیاز دارند.
مثال‌ها:
I turned off the lights. ✅ (مفعول بعد از عبارت)
I turned the lights off. ✅ (مفعول بین فعل و قید)
I turned them off. ✅ (ضمیر بین اجزا)
❌ I turned off them. (اشتباه)
افعال مرکب جداشدنی رایج:
| اضافه کردن | add up |
| موجب شدن | bring about |
| تربیت کردن | bring up |
| لغو کردن | call off |
| ادامه دادن | carry on |
| شاد کردن؛ خوشحال بودن | cheer up |
| حذف کردن | cut out |
| لباس رسمی پوشیدن | dress up |
| سر در آوردن | figure out |
| تکمیل کردن (فرم) | fill out |
| تعمیر کردن | fix up |
| پخش کردن | give out |
| تسویه کردن | pay off |
| ساختن | put up |
| تخریب کردن | run down |
| قال گذاشتن | stand up |
| دور انداختن | throw away |
| امتحان کردن | try out |
| حل کردن | work out |
| حمایت کردن | back up |
| انجام دادن | carry out |
| کاهش دادن | cut down |
| کاملاً پر کردن | fill up |
| ترک کردن؛ دست کشیدن | give up |
| از قلم انداختن؛ نادیده گرفتن | leave out |
| انتقال دادن | pass on |
| یادداشت کردن، نوشتن | write down |
| منفجر کردن | blow up |
| تسکین دادن | calm down |
| موکول کردن | carry over |
| تمیز کردن؛ پاک کردن | clean up |
| چیزی را جدا کردن | cut off |
| پس دادن؛ بازگرداندن | give back |
| مأیوس کردن | let down |
| پس دادن (پول) | pay back |
| پوشیدن | put on |
| پول جمع کردن | save up |
| مسئولیتی را به عهده گرفتن | take over |
| پوشیدن؛ امتحان کردن | try on |
| تولید کردن؛ بیرون دادن | turn out |
| خرد کردن | chop up |
４. افعال مرکب جدانشدنی (Inseparable Phrasal Verbs)
افعال مرکب جدانشدنی نوعی از Phrasal Verbs هستند که اجزای آنها همیشه کنار هم می‌مانند و هیچ مفعولی نمی‌تواند بین فعل و قید/حرف اضافه قرار بگیرد.
ویژگی اصلی:
- اجزای فعل همیشه پشت سر هم می‌آیند.
- اگر مفعول داشته باشند، بعد از کل عبارت قرار می‌گیرد.
- در بسیاری از موارد، معنی این افعال کاملاً اصطلاحی و غیرقابل حدس است و باید آنها را به صورت حفظی یاد گرفت.
مثال‌ها:
She looked after the baby. ✅ (.او از بچه مراقبت کرد)
❌ She looked the baby after. (اشتباه)
We ran into an old friend. ✅ (.ما با یک دوست قدیمی برخورد کردیم)
They dealt with the problem quickly. ✅ (.آنها به سرعت مشکل را حل کردند)
افعال مرکب جدانشدنی رایج:
| فرار کردن (از زندان) | break out of |
| نیازمند بودن؛ تقاضا کردن | call for |
| به کسی رسیدن؛ رسیدگی کردن به امور معوقه | catch up with |
| پیشرفت کردن؛ رسیدن | come along with |
| گفتن (چیزی غیرمنتظره) | come out with |
| بدون کسی یا چیزی سر کردن | do without |
| مواجه شدن | face up to |
| گشت‌وگذار | get around |
| کاری را شروع کردن | get down to |
| سوار شدن؛ عملکرد خوبی داشتن | get on |
| زیر قول زدن | go back on |
| از سر گرفتن | go on with |
| بدون چیزی دوام آوردن | go without |
| از کسی یا چیزی خبر داشتن | keep up with |
| برآورده کردن (انتظار) | live up to |
| نگاهی تحقیرآمیز داشتن | look down on |
| جبران کردن | make up for |
| با مشکل مواجه شدن | run up against |
| حمایت کردن؛ مخفف چیزی بودن | stand for |
| ادامه دادن | stick to |
| حاضرجوابی کردن | talk back to |
| اشاره مختصر کردن | touch on |
| منتظر بودن | wait up for |
| حرف کسی را قطع کردن | break in on |
| نگهداری کردن؛ دوست داشتن | care for |
| سر زدن؛ چک کردن | check up on |
| سر زدن | come by |
| به ایده جدیدی رسیدن | come up with |
| جایگزین کردن موقت | fill in for |
| قسر در رفتن | get away with |
| وارد شدن؛ رسیدن؛ سوار شدن | get in |
| کنار آمدن با کسی | get on with |
| تلاش کردن برای موفقیت؛ علاقه داشتن | go for |
| ول گشتن؛ پلکیدن | hang around |
| مراقبت کردن | look after |
| بی‌صبرانه در انتظار چیزی بودن | look forward to |
| رساندن یا دادن (به دست کسی)؛ فوت کردن | pass on |
| تبدیل شدن | turn into |
| مراقب چیزی بودن | watch out for |
| به زور وارد جایی شدن | break into |
| کسی را اتفاقی دیدن | come across |
| روی کسی یا چیزی حساب کردن | count on |
| ترک تحصیل کردن | drop out of |
| پیشی گرفتن | get ahead of |
| امورات خود را گذراندن | get by with |
| پیاده شدن | get off |
| با موفقیت به پایان رساندن | get through with |
| شرکت کردن؛ علاقه‌مند بودن | go in for |
| هماهنگ بودن (لباس، رنگ و…) | go with |
| خبردار شدن | hear from |
| باقی ماندن؛ با پول مشخصی زندگی کردن | live on |
| تحسین کردن؛ احترام گذاشتن | look up to |
| به کسی شباهت داشتن | take after |
| بزرگ شدن | grow up |
５. افعال مرکب اصطلاحی (Idiomatic Phrasal Verbs)
افعال مرکب اصطلاحی نوعی از Phrasal Verbs هستند که معنی آنها را نمی‌توان از روی معنای تک‌تک اجزایشان حدس زد. به عبارت دیگر، فعل اصلی و حرف اضافه یا قید وقتی با هم ترکیب می‌شوند، یک معنای اصطلاحی و غیرمستقیم ایجاد می‌کنند که معمولاً هیچ ارتباط واضحی با معنی تحت‌اللفظی کلمات ندارد.
ویژگی اصلی:
- معنی کلی کاملاً متفاوت از معنی جداگانه اجزا است.
- درک و یادگیری آنها بیشتر با حفظ کردن و دیدن در متن ممکن است، نه صرفاً از طریق قواعد.
- در مکالمات روزمره انگلیسی و فیلم‌ها بسیار رایج‌اند.
مثال‌ها:
Give up → تسلیم شدن / رها کردن
Look after → مراقبت کردن از کسی
Break down → خراب شدن (ماشین، دستگاه) یا از کار افتادن
چرا یادگیری افعال مرکب ضروری است؟
یادگیری افعال مرکب (Phrasal Verbs) یکی از مهم‌ترین مراحل در مسیر تسلط بر زبان انگلیسی است، زیرا این افعال بخش جدایی‌ناپذیر مکالمات روزمره، فیلم‌ها، سریال‌ها، کتاب‌ها و حتی مکاتبات غیررسمی هستند. بسیاری از انگلیسی‌زبانان به جای استفاده از افعال رسمی و کتابی، از افعال مرکب استفاده می‌کنند تا صحبت‌شان طبیعی‌تر و صمیمی‌تر به نظر برسد.
دلایل اهمیت یادگیری افعال مرکب:
- پرکاربرد بودن در زندگی روزمره: در مکالمات واقعی، افعال مرکب بسیار بیشتر از افعال رسمی به کار می‌روند.
- درک بهتر فیلم‌ها و مکالمات: بسیاری از جملات در فیلم‌ها و سریال‌ها بدون شناخت افعال مرکب قابل فهم نیستند.
- صحبت کردن طبیعی‌تر: استفاده از Phrasal Verbs باعث می‌شود مکالمه شما شبیه یک فرد بومی (Native) به نظر برسد.
- غنی‌تر شدن دایره لغات: با یادگیری هر فعل مرکب، در واقع یک معنی جدید و کاربردی به دایره واژگان خود اضافه می‌کنید.
- ارتباط مؤثرتر: استفاده صحیح از این افعال باعث می‌شود پیام شما دقیق‌تر و تأثیرگذارتر منتقل شود.
تکنیک‌های یادگیری مؤثر افعال مرکب
یادگیری افعال مرکب انگلیسی (Phrasal Verbs) اگر با روش درست انجام شود، نه‌تنها ساده‌تر، بلکه لذت‌بخش‌تر خواهد بود. به دلیل اینکه بسیاری از این افعال معنای اصطلاحی دارند و نمی‌توان معنی‌شان را از روی کلمات حدس زد، استفاده از تکنیک‌های مناسب یادگیری اهمیت زیادی دارد.
تکنیک‌های پیشنهادی برای یادگیری بهتر افعال مرکب:
- یادگیری در قالب دسته‌بندی
افعال مرکب را بر اساس ساختار (گذرا، ناگذر، جداشدنی، جدانشدنی، سه‌جزئی) یا موضوع (سفر، کار، احساسات) دسته‌بندی کنید. این روش باعث می‌شود سریع‌تر ارتباط بین آنها را پیدا کنید. - استفاده از مثال‌های واقعی
هر فعل مرکب را همراه با ۲ یا ۳ جمله واقعی یاد بگیرید. مثال‌های کاربردی به شما کمک می‌کند در مکالمه آنها را راحت‌تر به یاد بیاورید. - ساخت فلش‌کارت (Flashcards)
برای هر فعل مرکب یک فلش‌کارت درست کنید؛ روی یک طرف، فعل مرکب و یک تصویر مرتبط، و روی طرف دیگر معنی و مثال آن را بنویسید. - تمرین در مکالمه روزمره
سعی کنید در گفت‌وگوهای روزانه یا حتی در نوشتار، آگاهانه از افعال مرکب استفاده کنید تا به مرور در ذهنتان تثبیت شوند. - دیدن و شنیدن محتوای انگلیسی
فیلم‌ها، سریال‌ها و پادکست‌ها منابع عالی برای شنیدن افعال مرکب در بافت واقعی هستند. هر بار که یک فعل مرکب شنیدید، آن را یادداشت و تمرین کنید.
نکته طلایی:
به جای حفظ کردن فهرست‌های طولانی، افعال مرکب را در متن و موقعیت واقعی یاد بگیرید تا هم معنی و هم نحوه استفاده آنها در ذهنتان ماندگار شود.
سخن آخر
افعال مرکب (Phrasal Verbs) بخش جدایی‌ناپذیر زبان انگلیسی هستند و تسلط بر آنها می‌تواند مکالمات شما را روان‌تر، طبیعی‌تر و بومی‌تر کند. شناخت ساختار، انواع و کاربرد این افعال به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از فیلم‌ها، سریال‌ها، کتاب‌ها و مکالمات واقعی داشته باشید. با استفاده از تکنیک‌هایی مثل یادگیری دسته‌بندی‌شده، تمرین در مکالمه، ساخت فلش‌کارت و گوش دادن به محتوای انگلیسی، می‌توانید این افعال را سریع‌تر و ماندگارتر یاد بگیرید. به یاد داشته باشید که یادگیری افعال مرکب فقط حفظ معنی نیست، بلکه آشنایی با کاربرد آنها در بافت واقعی زبان است. اگر هدفتان تسلط بر مکالمه انگلیسی و افزایش دایره لغات است، آموزش افعال مرکب انگلیسی باید بخشی ثابت از برنامه یادگیری شما باشد.
